Λοιμώξεις: όλα όσα πρέπει να ξέρετε

Οι μολυσματικές ασθένειες αντιπροσωπεύουν έναν πολύ μεγάλο αριθμό επειγόντων περιστατικών κάθε χρόνο σε νοσοκομεία και κλινικές.

Πολλές λοιμώξεις μπορούν να προληφθούν μέσω του εμβολιασμού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι οι εμβολιασμοί αποτρέπουν 2 έως 3 εκατομμύρια θανάτους από λοιμώξεις κάθε χρόνο.

Νέα είδη λοιμώξεων εμφανίζονται συνεχώς. Μερικά τέτοια παραδείγματα είναι το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS) από τον κορονοϊό SARS-CoV-1, το AIDS από τον ιό HIV, η νόσος COVID-19 από τον ιό  SARS-CoV-2  καθώς και η λοίμωξη από τον ιό του Έμπολα.

Τι είναι οι Λοιμώξεις; 

Μια λοίμωξη συμβαίνει όταν ένας άλλος οργανισμός εισέρχεται στο ανθρώπινο σώμα και προκαλεί ασθένεια. Οι οργανισμοί που προκαλούν λοιμώξεις μπορεί να είναι  ιοί, βακτήρια, μύκητες και παράσιτα.

Μία λοίμωξη μπορεί να μεταδοθεί με πολλούς τρόπους, όπως απευθείας από ένα προσβεβλημένο άτομο, μέσω μολυσμένων τροφίμων ή νερού, ή ακόμη και μέσω του τσιμπήματος ενός εντόμου.

Ποια είδη λοιμώξεων είναι πιο συχνά; 

Τα είδη λοιμώξεων που συναντώνται συχνότερα είναι:

• Ιογενείς λοιμώξεις

Οι ιοί είναι πολύ μικροί μολυσματικοί οργανισμοί. Ένας ιός αποτελείται από ένα μέρος γενετικού υλικού που περιβάλλεται από ένα ‘‘κέλυφος’’ πρωτεΐνης.

Οι ιοί είναι παρασιτικοί και απαιτούν ένα κύτταρο ξενιστή στο οποίο μπορούν να πραγματοποιήσουν τον κύκλο ζωής τους. Μόλις ο ιός εισέλθει στο κύτταρο ξενιστή, μπορεί να χρησιμοποιήσει κυτταρικά συστατικά για αναπαραγωγή.

Θεραπεία ιογενών λοιμώξεων

Τις περισσότερες φορές, η θεραπεία ιογενών λοιμώξεων επικεντρώνεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων έως ότου το ανοσοποιητικό σύστημα αποβάλει τη λοίμωξη.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, αντιιικά φάρμακα μπορεί να είναι διαθέσιμα για να βοηθήσουν στη θεραπεία μιας ιογενούς λοίμωξης. Μερικά παραδείγματα ιογενών λοιμώξεων για τις οποίες διατίθενται αντιιικά περιλαμβάνουν το AIDS, τον έρπητα και την ηπατίτιδα C.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα αντιβιοτικά δεν είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία μιας ιογενούς λοίμωξης.

• Βακτηριακές λοιμώξεις

Τα βακτήρια είναι μονοκύτταροι μικροοργανισμοί και συναντώνται σε μια μεγάλη ποικιλία σχημάτων και μεγεθών.

Τα βακτήρια μπορούν να βρεθούν σε όλα τα είδη περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου οργανισμού, όπου συμμετέχουν σε λειτουργίες όπως η πέψη. Μερικά μπορούν να επιβιώσουν σε ακραίες θερμοκρασίες ή ακόμη και σε έκθεση σε ακτινοβολία. Πολλά είδη βακτηρίων μπορούν να προκαλέσουν λοιμώξεις στον ανθρώπινο οργανισμό.

Θεραπεία βακτηριακών λοιμώξεων

Οι βακτηριακές λοιμώξεις αντιμετωπίζονται συχνότερα με αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα που επηρεάζουν την ανάπτυξη των βακτηρίων. Μπορούν είτε να εμποδίσουν τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων (μικροβιοστατικά) είτε να τα σκοτώσουν εντελώς (μικροβιοκτόνα).

Υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες αντιβιοτικών. Αυτό που συνταγογραφείται από τον ιατρό, εξαρτάται από τον τύπο βακτηρίου που προκαλεί τη λοίμωξη. Επιπλέον, η κατάχρηση των αντιβιοτικών μπορεί να επιφέρει την ανάπτυξη ανθεκτικότητας των βακτηρίων σε αυτά.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Εάν ο ιατρός σας έχει συνταγογραφήσει αντιβιοτικά για βακτηριακή λοίμωξη, είναι απαραίτητο να ολοκληρώσετε την αγωγή – ακόμα κι αν αισθάνεστε καλύτερα μετά από μερικές ημέρες. Η μη ολοκλήρωση της της αγωγής, μπορεί μην καταπολεμήσει οριστικά τη λοίμωξη με αποτέλεσμα να επανεμφανιστεί, αλλά και να δημιουργήσει ανθεκτικότητα στα βακτήρια έναντι των αντιβιοτικών.

• Μυκητιασικές λοιμώξεις

Οι μύκητες είναι μια διαφορετική ομάδα μικροοργανισμών που περιλαμβάνουν είδη όπως οι ζύμες, η μούχλα και τα μανιτάρια. Μπορούν να βρεθούν σε πολλα διαφορετικά περιβάλλοντα, όπως στο έδαφος, σε εσωτερικούς χώρους με υψηλά ποσοστά υγρασίας όπως τα μπάνια, και πάνω ή μέσα στο σώμα μας.

Θεραπεία μυκητιασικών λοιμώξεων

Οι μυκητιασικές λοιμώξεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με αντιμυκητιασικά φάρμακα. Ο τύπος του φαρμάκου που συνταγογραφείται εξαρτάται από τον τύπο της μυκητιασικής λοίμωξης.

• Παρασιτικές λοιμώξεις

Τα παράσιτα ζουν στον οργανισμό του ξενιστή ή λαμβάνουν τροφή ή άλλα θρεπτικά συστατικά με έξοδα του ξενιστή. Υπάρχουν τρεις τύποι παρασίτων που μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια στους ανθρώπους: Τα πρωτόζωα, οι έλμινθες και τα εκτοπαράσιτα.

Θεραπεία παρασιτικών λοιμώξεων

Όπως με τις βακτηριακές και τις μυκητιασικές λοιμώξεις, υπάρχουν συγκεκριμένα φάρμακα διαθέσιμα για τη θεραπεία μιας παρασιτικής λοίμωξης. Ο τύπος του αντιπαρασιτικού φαρμάκου που χορηγείται, εξαρτάται από τον τύπο του παρασίτου που προκαλεί τη μόλυνση.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα μιας λοίμωξης; 

Τα συμπτώματα μιας λοίμωξης μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο της προσβολής. Μερικά γενικά συμπτώματα που μπορεί να είναι ενδείξεις για λοίμωξη περιλαμβάνουν:

• πυρετός ή ρίγη
• πόνοι στο σώμα
• αίσθημα κόπωσης
• βήχας ή φτέρνισμα
• πεπτική διαταραχή, όπως ναυτία, έμετος ή διάρροια

Επισκεφτείτε άμεσα τον ιατρό σας εάν παρατηρείτε:

• συμπτώματα που επιδεινώνονται ή δεν βελτιώνονται με τη φροντίδα στο σπίτι
• συμπτώματα που είναι επαναλαμβανόμενα
• δυσκολία αναπνοής
• σοβαρό πονοκέφαλο που εμφανίζεται με υψηλό πυρετό
• εξανθήματα
• ανεξήγητο πρήξιμο

Πώς μεταδίδονται οι λοιμώξεις; 

Οι λοιμώξεις μεταδίδονται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους:

• Απευθείας επαφή

Μερικές λοιμώξεις μπορούν να εξαπλωθούν όταν έρχεστε σε άμεση επαφή με ένα άτομο που έχει λοίμωξη, είτε μέσω του αγγίγματος, είτε μέσω των σωματικών υγρών όπως αίμα, ρινικές εκκρίσεις, σάλιο, σπέρμα και κολπικές εκκρίσεις.

• Έμμεση επαφή 

Πολλοί μολυσματικοί μικροοργανισμοί ενδέχεται να βρίσκονται σε επιφάνειες του περιβάλλοντός μας, αλλά να μην είναι ορατοί με γυμνό μάτι. Ένα κοινό παράδειγμα είναι όταν κάποιος με τη γρίπη βήχει ή φτερνίζεται. Ο ιός της γρίπης μπορεί στη συνέχεια να υπάρχει στον αέρα ή σε αντικείμενα όπως λαβές πόρτας και βρύσης. Εάν αγγίξετε ένα μολυσμένο αντικείμενο και έπειτα αγγίξετε το πρόσωπο, το στόμα ή τη μύτη, ενδέχεται να μολυνθείτε.

Άλλους τρόπους μετάδοσης των λοιμώξεων συνιστούν τα μολυσμένα ή τα μη παστεριωμένα τρόφιμα, η επαφή με μολυσμένα ζώα καθώς και τα τσιμπήματα εντόμων που φέρουν τον λοιμωξιογόνο παράγοντα.

Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση μιας λοίμωξης;

 Ορισμένες λοιμώξεις έχουν πολύ χαρακτηριστικά συμπτώματα. Ο γιατρός σας μπορεί να είναι σε θέση να κάνει μια διάγνωση με βάση τα συμπτώματα, το ιατρικό ιστορικό και μια φυσική εξέταση.

Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να είναι δύσκολο να προσδιοριστεί τι είδους οργανισμός μπορεί να προκαλεί τα συμπτώματα. Για παράδειγμα, ορισμένες βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις μπορεί να έχουν πολύ παρόμοια συμπτώματα.

Σε περιπτώσεις όπου δεν είναι σαφές τι προκαλεί τη λοίμωξη, ο γιατρός μπορεί να πάρει ένα δείγμα προκειμένου να πραγματοποιηθεί εξέταση σε εργαστήριο. Τα δείγματα  μπορεί να περιλαμβάνουν: αίμα, ούρα, σάλιο, ρινικά υγρά κ.α.

Οι λοιμώξεις μπορεί να προκληθούν από μια ποικιλία διαφορετικών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων ιών, βακτηρίων, μυκήτων και παρασίτων. Οι διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να εκδηλώσετε μια λοίμωξη μπορεί να είναι εξίσου διαφορετικοί με τους οργανισμούς που τους προκαλούν.

Ενώ ορισμένες λοιμώξεις μπορεί να αντιμετωπιστούν στο σπίτι, θα πρέπει πάντα να επικοινωνείτε με το γιατρό σας εάν έχετε συμπτώματα λοίμωξης που δεν δείχνουν βελτίωση, επιδεινώνονται ή επανεμφανίζονται. Μπορεί να χρειαστείτε επιπλέον φάρμακα για τη θεραπεία.