Η Παθολογία

Ας γνωρίσουμε την ειδικότητα της Παθολογίας με αφορμή την συνέντευξη στην εκπομπή “60΄ Θέμα Υγείας” με τη Δήμητρα Μιχαλοπούλου

«Ειδικότητά μου είναι η συναναφορά και η σύνθεση των ειδικοτήτων σε ενότητες  και ο φωτισμός τους από το ύψος αυτής της ενότητας.

Ειδικότητά μου είναι η γενικότητα».

Κωνσταντίνος Τσάτσος “Αφορισμοί και Διαλογισμοί” §2, σελ 97

Ποιος είναι παθολόγος;

O ειδικός παθολόγος είναι για τον ενήλικα ότι είναι ο παιδίατρος για το παιδί. Είναι ο ειδικός που ασχολείται με την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των μη χειρουργικών νοσημάτων στους ασθενείς 16 ετών και άνω, δηλαδή ουσιαστικά στους ενήλικες. Ο διεθνής όρος της ειδικότητας είναι “Εσωτερική Παθολογία” καθώς εστιάζει στα εσωτερικά όργανα του ανθρώπινου οργανισμού. Ο Παθολόγος προσεγγίζει τον ασθενή με τρόπο σφαιρικό, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψιν τον ασθενή σαν ολότητα και αναγνωρίζοντας εξίσου την ιατρική αλλά και την κοινωνική και την ψυχολογική διάσταση των προβλημάτων τους.

Ποια η διαφορά Παθολόγου και Ειδικού Παθολόγου; Ποια η διαφοροποίηση από τη Γενική Ιατρική;

O όρος Ειδικός Παθολόγος χρησιμοποιείται για να ξεχωρίσει το ιατρό που έχει ολοκληρώσει την ειδικότητα της Παθολογίας από τον ανειδίκευτο ιατρό καθώς και από τους ειδικούς της Γενικής Ιατρικής.

Ο ειδικευμένος παθολόγος είναι υποχρεωμένος να εργαστεί για 5 χρόνια σε παθολογική κλινική με νοσοκομειακά περιστατικά, προκειμένου να αποκτήσει την άδεια εξάσκησης της ειδικής παθολογίας. Οι Παθολόγοι έχουν μεγάλη νοσοκομειακή εμπειρία, διαχειρίζονται σύνθετα συστηματικά νοσήματα και αντιμετωπίζουν τόσο οξείες όσο και χρόνιες καταστάσεις.

Από την άλλη ο γενικός ιατρός εργάζεται για σύντομα χρονικά διαστήματα (τρίμηνα – εξάμηνα), σε κλινικές παθολογικές, χειρουργικές, παιδιατρικές γυναικολογικές , ΩΡΛ κλπ και μπορεί να χειρίζεται απλά ιατρικά θέματα από όλες τις ειδικότητες ενώ πραγματοποιεί και απλές χειρουργικές πράξεις όπως η συρραφή και η περιποίηση τραυμάτων. Μια άλλη βασική διαφορά ανάμεσα στις δύο ειδικότητες είναι ότι ο ειδικός παθολόγος ασχολείται μόνο με τους ενήλικες ενώ ο γενικός ιατρός χειρίζεται και παιδιατρικά περιστατικά.

Οσο για τον ανειδίκευτο ιατρό που συνήθως εννοούμε με τον όρο γενικό παθολόγο, αυτός αποκτά άδεια άσκησης επαγγέλματος μόνο με το πτυχίο ,ως απόφοιτος ιατρικής δηλαδή, χωρίς να απαιτείται προυπηρεσία ή κλινική εμπειρία.

Ποιες ασθένειες αντιμετωπίζονται από έναν παθολόγο;

Η Παθολογία καλύπτει μια ευρεία γκάμα οξέων και χρόνιων νοσημάτων του αναπνευστικού, του αιμοποιητικού, του πεπτικού, του κυκλοφορικού, του ουροποιητικού κλπ. Ένα μεγάλο κομμάτι της Παθολογίας είναι τα λοιμώδη νοσήματα ενώ η Παθολογία ασχολείται με την ρύθμιση χρονίων νοσημάτων όπως είναι ο διαβήτης, η υπέρταση, η χοληστερίνη κλπ. Και φυσικά ενα τεράστιο κομμάτι της παθολογίας είναι η πρόληψη των νοσημάτων μέσω των τακτικών ελέγχων, των προληπτικών εξετάσεων, των εμβολιασμών και άλλων πρακτικών, η διαφύλαξη δηλαδή της υγείας.

Πότε πρέπει ένας ασθενής να επισκεφθεί ένα Παθολόγο;

Ο Παθολόγος πρέπει να είναι πάντα το πρώτο βήμα του ασθενούς διότι αυτός θα έχει την πλήρη εικόνα του ασθενούς, την σφαιρική γνώση του περιστατικού, θα σχεδιάσει την διαγνωστική προσέγγιση, θα χαράξει δηλαδή τον αλγόριθμο βάσει του οποίου θα κινηθεί ο ασθενής και θα συντονίζει το κάθε βήμα. Και είναι αυτός που στο τέλος θα συνοψίσει κλινικά , εργαστηριακά και απεικονιστικά ευρήματα και θα καταλήξει στην διάγνωση. Χωρίς τον Παθολόγο ο ασθενής είναι τις περισσότερες φορές χαμένος σε ένα λαβύρινθο που δεν οδηγεί πουθενά. Και φυσικά στον Παθολόγο πρέπει να απευθυνόμαστε για όλους τους προληπτικούς μας ελέγχους.

Ποιες είναι οι διαδικασίες που ακολουθούνται από ένα παθολόγο; Ποιες είναι οι μέθοδοι διάγνωσης που χρησιμοποιεί ο Παθολόγος;

Η ενδελεχής λήψη του ιστορικού είναι το πρώτο και το κυριότερο βήμα της διαχείρισης του ασθενούς. Με την συζήτηση λαμβάνονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες τοσο για την παρούσα νόσο όσο και για το ατομικό αλλά και το οικογενειακό αναμνηστικό του ασθενούς.

Στη συνέχεια ο παθολόγος προχωρά στην εξέταση όλων των συστημάτων του ασθενούς, του αναπνευστικού, του καρδιαγγειακού κλπ και στο τέλος σχεδιάζει τη διαγνωστική προσέγγιση δηλαδή ο Παθολόγος αποφασίζει ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν και αν χρειάζεται η συνδρομή κάποιας άλλης υποειδικότητας. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η διάγνωση μπαίνει με το ιστορικό του ασθενούς. Δηλαδή με το που τελειώνει η συζήτηση και η εξέταση, ο γιατρός ήδη ξέρει, έχει στο μυαλό του 2-3 διαγνώσεις και στη συνέχεια με τις εξετάσεις που θα ζητήσει θα αποκλείσει ή θα επιβεβαιώσει τις διαγνώσεις αυτές.

Γιατί ο Παθολόγος γίνεται για όλους, ο οικογενειακός μας γιατρός; του τηλεφωνούμε για οτιδήποτε μας συμβεί;

Ο παθολόγος γίνεται ο οικογενειακός γιατρός φυσικά και αυτόματα, γιατί είναι ο μόνος που γνωρίζει πραγματικά και συνολικά τον ασθενή. Δεν τον συνταντά αποσπασματικά, δεν έχει ένα στιγμιότυπο της υγείας του όπως συμβαίνει με τις υποειδικότητες αλλά τον ακολουθεί σε όλη την πορεία του και αυτό δίνει ένα τεράστιο πλεονέκτημα στο γιατρό, γιατί γνωρίζοντας τον ασθενή καλά, μπορεί πιο εύκολα να συνθέσει την κάθε πληροφορία που προκύπτει και να καταλήγει κάθε φορά στη σωστή διάγνωση .

Ποια η θέση της Παθολογίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Φροντίδα Υγείας;

Ο ρόλος του παθολόγου στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι προφανής. Είναι ο γιατρός των ενήλικων της οικογένειας στον οποίο απευθύνονται για όλα τα ιατρικά θέματα. Είναι ο σύμβουλος υγείας, ο πλοηγός μεσα στο σύστημα υγείας είτε είναι ιδιώτης είτε απασχολείται σε δημόσια δομή όπως τα περιφερικά ιατρεία ή τα κέντρα υγείας.

Ο ρόλος του παθολόγου στην δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας είναι κομβικός. Καμία δομή υγείας, κλινική, νοσοκομείο, θεραπευτήριο, κέντρο αποκατάστασης δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς παθολόγο.

Τι πρέπει να περιλαμβάνουν οι εξετάσεις για check up;

Τα τσεκ απ όπως είπαμε έχουν σαν σκοπό την διαφύλαξη της υγείας και την έγκαιρη διάγνωση των νοσημάτων ώστε να είναι πιο αποτελεσματική η θεραπεία τους. Όσο πιο νωρίς διαγνώσεις ένα νόσημα, τόσο το καλύτερο είτε αυτό είναι ένα χρόνιο νόσημα είτε είναι κάτι πιο σοβαρό, όπως μια κακοήθεια.

Πέρα από το ετήσιο αιματολογικό τσεκ απ που το συστήνουμε σε όλους τους ασθενείς, υπάρχουν πάρα πολλές προληπτικές εξετάσεις που πρέπει να γίνονται. Ο παθολόγος με βάση την ηλικία, το ιστορικό του ασθενούς, το ιστορικό της οικογένειας του, την εργασία του, τα προβλήματα υγείας του, τα φάρμακα που παίρνει κλπ τα συνυπολογίζει και αποφασίζει τον προληπτικό έλεγχο που είναι κατάλληλος για κάθε ασθενή. Δεν κάνουν όλοι το ίδιο τσεκ απ. Ο προληπτικός έλεγχος εξατομικεύεται.

Γιατί ο Παθολόγος χαρακτηρίζεται ο συντονιστής πολλών ειδικοτήτων;

Με την αύξηση των γνώσεων μας πάνω στην ιατρική, που υπήρξε καταιγιστική τις τελευταίες δεκαετίες, επήλθε μια αναγκαστική υπερκατάτμηση της ιατρικής γνώσης. Έτσι η παθολογία χωρίστηκε σε υποειδικότητες και γεννήθηκε η Αιματολογία, η Αλλεργιολογία η Γαστρεντερολογία η Δερματολογία, η Ενδοκρινολογία κλπ. Η εξειδίκευση αυτή ήταν μονόδρομος. Δεν μπορούσε ένας άνθρωπος να τα γνωρίζει όλα. Και φυσικά στόχος της εξειδίκευσης είναι να συσσωρευτεί στον ειδικό ιατρό η εξειδικευμένη λεπτομερής γνώση και η εμπειρία.

Η διάσπαση σε πολλές υποειδικότητες φαίνεται εκ πρώτης όψεως να έχει υποβαθμίσει την ειδικότητα της Παθολογίας αλλά στην πραγματικότητα συνέβη ακριβώς το αντίθετο! Διότι είναι αυτή ακριβώς η απόλυτη εξειδίκευση είναι που έχει καταστήσει την Παθολογία ως τον αποφασιστικής σημασίας συνδετικό κρίκο των επιμέρους ειδικοτήτων.

Ο ιατρός της υποειδικότητας θα δει μόνο το δικό του κομμάτι, θα δει το γόνατο, θα δει την καρδιά αλλά οχι τη δύσπνοια, που μπορεί να είναι οποιασδήποτε αιτιολογίας. Ο άνθρωπος όμως δεν εχει μια καρδιά που λειτουργεί μόνη της, ούτε το πόδι είναι ανεξάρτητο από τα άλλα όργανα. Ο οργανισμός μας είναι ένα αρμονικό σύστημα όπου όλα συνδέονται και όλα αλληλοεπηρεάζονται. Κι εδώ έρχεται το πλεονέκτημα του ειδικού παθολόγου ο οποίος έχει μάθει, έχει εκπαιδευτεί να βλέπει τον ασθενή σαν κοινό και αδιαίρετο σύνολο.

Πολλές φορές βλέπουμε το παράδοξο οι ασθενείς να ξεκινάνε την διερεύνηση τους από τις υποειδικότητες π.χ. πηγαίνουν κατ ευθείαν στον ορθοπαιδικό, μετά στον ρευματολόγο κλπ και στο τέλος καταλήγουν στον παθολόγο, διότι κάποιος πρέπει να δει τον ασθενή ολιστικά και να συνθέσει την κλινική εικόνα με τις εργαστηριακές εξετάσεις.

Το να απευθύνονται οι ασθενείς κατ ευθείαν στις υποειδικότητες συχνά οδηγεί σε κατασπατάληση χρόνου και χρήματος τόσο του ίδιου του ασθενούς αλλά και των ταμείων, διότι μπορεί να οδηγήσει σε ένα τεράστιο όγκο αχρείαστων εξετάσεων, που τελικώς συσσωρεύονται χωρίς να οδηγούν σε διάγνωση και χωρίς να λύνουν το πρόβλημα του ασθενούς.

Για όλους αυτούς τους λόγους λοιπόν πρέπει ο ασθενής να ξεκινάει πάντα από τον Παθολόγο του, ακόμα και όταν το πρόβλημα είναι φαινομενικά προφανές. Δεν είναι τυχαίο που σε πολλά κράτη δεν μπορείς να απευθυνθείς σε ειδικό ιατρό, χωρίς να σε παραπέμψει ο παθολόγος σου ή ο γενικός ιατρός.

Δείτε την συνέντευξη στην TRT